We zijn eind maart en koning winter heeft de afgelopen maanden in de Alpen al voor een aantal mooie poeder dagen gezorgd. Helaas niet altijd van lange duur want het is bij periodes ook best warm geweest. Vaak te warm, zelfs “putje” winter. Een jojo-effect die we de laatste jaren jammer genoeg steeds vaker zien.
Die warmere temperaturen zouden wel al eens doen verlangen naar een zomers avontuur. Misschien eentje die op je bucketlist staat? Je weet wel… dat veel besproken verlanglijstje met “you only live once” to do’s maar vaak onafgewerkt blijft.
Op safari gaan misschien? Het probleem is dat onze freeride harten helemaal nog niet toe zijn aan zomerse avonturen. Afrika is wat te ver en de honger naar poedersneeuw is nog te groot. Was er maar zo’n plek waar al dat moois kon gecombineerd worden. Een winterse safari met bakken poedersneeuw op minder dan 700 km van Brussel.
Het klinkt haast te mooi om waar te zijn, maar toch is er een plek die aan onze criteria voldoet: Engelberg. Als freeriders stond deze bestemming uiteraard al bovenaan te blinken op onze bucketlist. Engelberg heeft als skigebied de afgelopen tientallen jaren wel wat internationale faam opgebouwd. En dat vooral bij freeriders.
De verwachtingen liggen hoog na alles wat er al over verteld en geschreven werd doorheen de jaren. Van het “Mekka voor freeriders” tot “de bakermat van het freeriden” tot “poederparadijs”… het legt de lat meteen hoog. Hoogtijd dus om dat winters safari avontuur eens te gaan ontdekken. We laden onze poederlatten en freeride boards in en trekken richting Zwitserland. Het zullen uiteindelijk hoogdagen worden, waar we als freeriders allen van dromen.
Na een rit van nog geen 6,5 uur rijden we Engelberg binnen. Er zou redelijk recent nog verse sneeuw zijn gevallen. Daar is in de vallei alleszins geen spoor van te bekennen. Het grasgroene landschap is het bewijs dat koning winter hier al even niet meer op bezoek is geweest. Geen sneeuwvlok te bespeuren. Bovendien worden we verwelkomt met redelijk wat neerslag. En neen, helaas niet in de vorm die we zouden willen.
Toch nog maar eens die weersvoorspellingen checken. Het beloven een aantal prachtige zonnige dagen te worden vanaf morgen. Maar die temperaturen… te hoog!
Nog voor we voet op Engelbergse bodem hebben gezet begint de twijfel toch wat toe te slaan in de auto. Lichtjes bezorgde mopjes als: “Ik heb geen zwembroek bij” of “heeft iedereen een regenjas bij?” beginnen over en weer te gaan. Onterecht en oneerbiedig zou later blijken. Want de echte schatten van Engelberg bevinden zich natuurlijk niet in het dorp beneden, maar daar boven in het hooggebergte.
Alles ademt hier freeride
Onze uitvalsbasis voor de komende dagen is het Bellevue-Terminus Hotel. Een charmant en centraal gelegen 4-sterren hotel waarvan Engelberg er nog een aantal rijk is. Een van die andere iconische hotels is de Ski Lodge Engelberg. Opgericht door 2 Zweedse skimakkers die genoeg hadden van hun bureau jobs en besloten om hun levensdroom in vervulling te laten gaan.
Die levensdroom is intussen uitgegroeid tot een haast legendarische plaats voor freeriders. Het is de vaste stek geworden voor Freeride World Tour atleten wanneer ze in Engelberg verblijven tussen competitie events door. Tijdens ons bezoek, voor een avondmaal in sfeervolle en huiselijke setting, verblijven er 2 FWT pro riders in het hotel. Alles ademt hier freeride.
We ontmoeten er Sanne Mona, die ons vergezeld aan tafel voor het 3 gangen menu in Zweedse stijl. Een – je raadt het nooit – Zweedse die 9 jaar geleden in Engelberg is aangekomen en nooit meer is vertrokken. Sanne vult haar winters intussen als pro skier en neemt deel aan de 4-sterren FWT Qualifiers competities. Vorige week nog stond ze samen met het Mammut freeski team op de Titlis voor een film shoot.
De hele avond worden er verhalen uitgewisseld. Van het leven als competitie skier, traumatische lawine ervaringen tot halve beloftes om ooit samen eens te gaan heliskiën in Rusland. Maar uiteraard komen we ook veel nieuwe dingen te weten over Engelberg. En meerbepaald wat Engelberg zo uniek en geliefd maakt bij freeriders.
Zo komen we te weten waaraan Engelberg zijn naam dankt. Een engel zou er lang geleden zijn verschenen op de Hahnen berg, die opdracht gaf om een klooster te stichten.
Dé hamvraag die we voor Sanne natuurlijk hebben is: “det blir bra snö” of “gaat de sneeuw goed zijn?” We zouden haast vergeten dat we in Zwitserland zijn met al dat Zweeds om ons heen. Sanne is er redelijk zeker van: morgen worden de condities zeer goed!
Sneeuwmagneet
Het record hoeveelheid sneeuw die op de Titlis boden (2149 meter boven zeeniveau) viel in minder dan 72 uur is 205 cm. Boven op de Titlis (3000 meter boven zeeniveau) ligt doorgaans rond de 350 cm met uitschieters tot wel 800 cm!
Maar wat maakt Engelberg zo’n magneet voor verse poedersneeuw? Daarvoor is een kort lesje Aarderijkskunde vereist. Niet je favoriete vak vroeger? Geen stress we houden het kort.
De belangrijkste factor die het weer in de Alpen beïnvloedt is de Alpenhoofdkam. Dit is een lijn van de hoogste bergen in de Alpen, die van de Middellandse Zee helemaal tot in Oostenerijk loopt. De Alpenhoofdkam is geen rechte lijn maar een curve. Daardoor beïnvloedt de Alpenhoofdkam de neerslag vanuit de 4 windrichtingen. Kortweg: vochtige lucht wordt aangevoerd uit een bepaalde richting, botst tegen de Alpenhoofdkam, en is genoodzaakt te stijgen. Dit zorgt voor neerslag. Is de temperatuur koud genoeg dan gaat het sneeuwen. Voila, zo simpel kan het soms zijn.
Maar wat Engelberg onderscheidt van andere skigebieden is haar geografische ligging. Engelberg ligt dicht aan de noordelijke kant van de Alpenhoofdkam. Elke wolk die vanuit het Noord-Oosten tot Noord-Westen komt, wordt gedwongen om op korte afstand abrupt te stijgen op redelijk korte afstand. De mastodonten van 3000+ meter schieten uit het niets de hoogte in. Dit zorgt voor een muur die het kleinste beetje vochtige lucht zal omzetten in neerslag. Beeld daarbij een storm in die vanuit het Noorden komt aanzetten en je krijgt sneeuw, veel sneeuw!
En net vandaag is er een zware neerslagzone gepasseerd. Beneden in het lager gelegen dal is dat helaas regen. Maar boven in het skigebied Engelberg-Titlis, dat tot 3028 meter hoogte gaat, is dat natuurlijk een ander verhaal. Met deze nieuwe info op zak kunnen we niet anders dan Sanne Mona geloven. Het zou morgen wel eens top kunnen zijn. We spoelen onze laatste twijfels nog weg met een biertje in de gezellige bar van de Ski Lodge Engelberg en trekken terug richting ons hotel. Want morgen wacht ons een freeride safari: The Big Five van Engelberg.
De “Big Five” van Engelberg-Titlis
De wekker gaat af en de gordijnen vliegen open. En jawel, de weergoden stellen ons niet teleur met deze bluebird zonovergoten ochtend. Aan het ontbijt bespreken we nog even de plannen voor vandaag. Want we zijn hier natuurlijk niet zomaar om te skiën. We zijn hier met een missie.
Die missie is de “big five” skiën. Vijf iconische en uitdagende grote lijnen die allemaal gelegen zijn in en nabij het skigebied van Engelberg-Titlis. Met “slechts” 55 km pistes en 12 liften is Engelberg op papier niet meteen de place to be voor de doorwinterde piste skier. Maar kwaliteit boven kwantiteit in Engelberg. In realiteit daal je lange en uitdagende pistes af in een prachtige sneeuwzekere omgeving. Maar wat Engelberg-Titlis echt uniek maakt is natuurlijk naast de pistes te vinden. Vanuit de lift heb je direct toegang tot grote lijnen, verse poeder, stijle hellingen en cliffs. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn.
Bezoekers op Safari in Afrika willen steeds de legendarische “Big Five” van hun lijstjes kunnen schrappen. Daarvoor moet je de olifant, leeuw, neushoorn, buffel en het luipaard hebben gespot. Hier in Engelberg is men bezeten van een ander soort “Big Five”. Op dit “Big Five” lijstje voor freeriders staan 5 afdalingen die elk freeride hart sneller zal doen slaan. De “Laub”, Galitberg, Steinberg, Sulz en Steintäli zijn de lokale grootheden. Allemaal samen goed voor ongeveer 5600 verticale meters freeriden. Elke afdaling is ook gelinkt aan een dier van de originele “Big Five”. Ze hebben meer met elkaar gemeen dan op het eerste gezicht lijkt. De cirkel is rond. En wij zijn klaar om aan onze freeride safari te starten.
Tijd voor actie
We hebben aan de lift in het dal afgesproken met onze gids “Bernie”. Een goedlachse plezante kerel die ons de komende dagen zal helpen om onze missie tot een goed en veilig einde te brengen. Ook al zijn de “Big Five” goed toegankelijk vanuit de liften, ze zijn gelegen in hoog alpien terrein. Dit brengt naast lawinegevaar ook extra gevaren met zich mee zoals crevassen en grote cliffen. Een gids die het gebied kent is hier geen overbodige luxe.
De Titlis Xpress neemt ons mee naar boven. Daar heeft zich een ander tafereel voorgedaan dan beneden in de vallei. Een pak verse poedersneeuw! En dat in combo met bluebird en relatief weinig volk. We moeten er geen tekening bij maken… de stoke is on!
We doen eerst een warm-up run op de piste maar worden toch al gelokt naar een mooi stukje poeder dat onze ogen uitsteekt. De eerste poederbochten zijn een feit met op de achtergrond de grasgroene zomerse vallei. Het contrast kan niet groter zijn.
De Steinberg
Meteen ter zake. Het plan is duidelijk. We gaan meteen voor de eerste van de “Big Five”: de Steinberg of Neushoorn. De Steinberg dankt die vergelijking aan zijn dik pantser van ijs en sneeuw. We hebben 1200 verticale meters en 4,5km afdaling voor de boeg richting de Trübsee. Het is een grote brede flank met grote lijnen en verschillende opties. De ene optie al wat uitdagender en risicovoller dan de andere. We gaan voor een meer uitdagende optie. Onze gids loodst ons door een sectie boven grote cliffen waar vallen geen optie is. Het lawinegevaar is aanzienlijk en tekenen van een kleine plaatlawine zet de aandacht op scherp. Zelfs een kleine plaatlawine kan op dit deel van de berg grote gevolgen hebben. Eén per één dalen we af tot we voorbij deze “no fall zone” zijn. Het is duidelijk het echte werk en we weten intussen waar we aan begonnen zijn. Maar wat is dit freeriden op z’n best. En dat onder de perfecte condities van verse poedersneeuw en zon.
Wanneer je rondom kijkt merk je meteen waarom ze dit het Mekka voor freeriders noemen. De grote flanken trekken internationaal ook heel wat pro riders aan. Links springt iemand een hoge cliff en rechts draait een rider een double backlip op een windlip. Wat ligt het freeride niveau hier hoog. De kans is groot dat je hier dan ook de poeder deelt met een Freeride World Tour atleet. Vinden we zeker niet erg, zolang ze maar wat overlaten voor ons.
We dalen meer af richting de Trübsee. De temperatuur heeft op het zonnige laatste deel van de afdaling op de Steinberg duidelijk al z’n impact gehad. De sneeuw ligt hier al wat zwaarder maar dat is niet erg. Die eerste 1000 verticale meters poeder hebben dat dubbel en dik goed gemaakt. De eerste van de grote vijf kunnen we afvinken.
Snow safety training
We overleggen even met de gids en het lijkt ons wel nuttig om in praktijk de lawineprotocols in te oefenen. Avalanche safety is niet onbekend voor ons maar over dit onderwerp kan je altijd iets bijleren. Eén per één gaan we opzoek naar een rugzak met bieper die in de sneeuw begraven ligt. Het wordt al snel duidelijk dat er hier en daar toch wat foutjes in de uitvoering kunnen sluipen. Foutjes die telkens kostbare seconden kosten. We krijgen van Bernie goede materiaal “hacks” en tips om de efficiëntie omhoog te krikken.
Het is tijd om de tank terug te vullen en we keren terug naar de Trübsee voor een middagmaal. Het zonovergoten terras geeft uitzicht om de volledige flank van de Steinberg. Een voldane terugblik op wat we deze voormiddag hebben geskied.
De Galtiberg
Onze gids Bernie is niet van plan om het rustig aan te doen op onze eerste dag. In de namiddag staat de grootste van de big five op het programma: de Galtiberg ofwel de leeuw. Waarom die vergelijking wordt gemaakt hoeft niet veel tekst en uitleg. Met z’n 2000 verticale meters en 8km afdaling is dit de koning van de “Big Five”.
We moeten hiervoor naar het hoogste punt van het skigebied om meer dan 3000 meter. Meteen na het verlaten van de lift duiken we de poeder in. De start van onze nummer 2 op de lijst.
Zelden voelden we ons zo klein. Omgeven door majesteuze cliffen en door couloirs. Dit is big mountain freeride! Naarmate we afdalen wordt de sneeuw van mindere kwaliteit waardoor we genoodzaakt zijn om de skis even op de rug te binden om al “bootpackend” de andere zijde van de berg te bereiken. We dalen nog een stuk verder af tot wanneer we aan de boomgrens komen. Hier ligt merkbaar ook de grens tussen winter en zomer. De warme temperaturen hebben deze tijd van het jaar reeds alle sneeuw doen smelten. Er zit niets anders op dan de skis terug op de rugzak te binden en de overige 800 verticale meters te voet af te dalen. Wat volgt is een kronkelend en technisch hike pad door het bos. Met normale schoenen zou dit al best pittig zijn. Met skibotten is het dat des te meer.
Na ongeveer een dik uur wandelen staan we beneden in de vallei. Ergens jammer dat we niet tot beneden konden skiën. Maar ook dit was een mooi slot van ons avontuur op de Galtiberg. De zon gaat ondertussen stilaan onder en een taxi staat ons op te wachten om ons terug naar het hotel in Engelberg te voeren. Nummer 2 van de “Big Five”… check!
Freeride pionier
We worden aan ons hotel opgewacht door Geny Hess. Een freeride pionier en legende uit Engelberg. Hij zal ons vanavond meenemen voor een culinaire beleving in Engelberg. De laatste jaren ontpopte Geny zich namelijk tot culinair expert. Een freeride legende én culinair expert… het is een combo die we niet elke dag tegenkomen. Niet goed wetende wat we moeten verwachten stappen we de bar van het hotel binnen. We worden begroet door een man met een witte baard en haardos. Toegegeven, de associatie met het freeriden is na de eerste indruk voor ons wat zoeken. We betrappen ons er op dat we redelijk snel van oordeel zijn dat de avond meer in het teken zal staan van gastronomie dan in het teken van skiën.
Maar opnieuw zijn we helemaal fout. Geny neemt ons mee naar een van zijn favoriete restaurants waar de avond helemaal los loopt. We leren een charismatische man kennen met veel gevoel voor humor die met recht en rede freeride pionier mag worden genoemd. Zo was Geny de eerste die tientallen jaren geleden voor het eerst de uitdagende Galtiberg skiede. Hij stond aan de bakermat van het freeride mekka dat Engelberg op vandaag is. In zijn jonge jaren baatte hij een hotel uit dat door zijn familie werd gerund. Hij was de eerste die zijn gasten meenam op freeride tours in Engelberg-Titlis. In die tijd werd dat nog als raar bekeken. Maar Geny hield er rotsvast bij dat de echte troeven een schoonheid van Engelberg naast de pistes te vinden was. Je zou hem haast visionair kunnen noemen.
De witte haardos doet op het eerste zicht misschien iets anders vermoeden. Maar bij ons aan tafel zit iemand die nog steeds levendig en fit is als een 25 jarige. Vorige week stond hij nog op de berg met een filmcrew van Mammut. Jawel, diezelfde shoot waar ook Sanne Mona deel van uitmaakte. We krijgen al enkele beelden te zien. Old-school latten en stijl… maar wat kan die man poeder rijden! Het valt ons op dat hij geen helm draagt op de beelden. Wanneer we hem hiernaar vragen zegt hij al grappend: “Daarvoor zijn mijn witte haren te mooi”.
Het is een inspirerende avond en we kunnen er alleen maar van dromen om op 78 jarige leeftijd op dezelfde manier nog in het leven te staan als Geny. Toch even dieper graven om de succesformule te weten te komen. We vragen hem wat zijn geheim is. Zijn antwoord is simpel: “Nature formed me”. Zo dicht mogelijk bij de natuur leven en tijd doorbrengen in de natuur. Van freeride tours tot bergwandelingen met zijn vrouw om samen een aperitiefje te nuttigen in de bergen. Succesformules hoeven vaak niet complex te zijn.
Tot slot vragen we nog wat hij de nieuwere generaties (freeriders) als advies zou kunnen geven? “Jongere mensen kijken altijd naar de top. Het doel is altijd de top bereiken. Of het nu de beklimming is van een berg of in het algemeen. En wanneer de ene top is bereikt ligt de andere al in zicht. Maar ze gaan voorbij aan al de schoonheid die tussenin ligt. Tussen het dal en de top. Ze moeten zich daar bewuster van worden”
Het zijn deze wijze woorden waarmee we afscheid nemen van Geny. Een inspiratie en voorbeeld voor ons en nog vele komende generaties freeriders.
Het luipaard
Dag twee breekt aan en we hebben weer afgesproken met Bernie beneden aan de kabelbaan. Helaas laat die een uurtje en half op zich wachten. Reden is een zware brand langs de kant van de weg op 10 km van Engelberg waardoor het verkeer niet door kan. Gelukkig belooft het weer een “bluebird” dag te worden wat het wachten in de ochtendzon wat aangenamer maakt. Uiteindelijk weet Bernie zich een weg door de vlammen te banen en zijn we wat later dan gepland op weg naar boven.
We bespreken even het gameplan voor vandaag. Want 3 van de 5 op ons “Big Five” lijstje zijn nog onafgewerkt. Bernie zet ons meteen wel met de voetjes op de grond. Eén van de “Big Five”, de Laub of olifant, is momenteel niet mogelijk om te rijden. Er ligt simpelweg niet genoeg sneeuw meer op de flank om te kunnen skiën. Vanuit de Titlis Xpress zien we de flank liggen en dat ziet er inderdaad niet goed uit. Zonde want de Laub is wellicht de bekendste van de vijf. Met 1200 verticale meters en een steil beginstuk zorgt deze doorgaans voor de nodige portie adrenaline. Bernie weet ons te vertellen dat de condities echter wel ideaal moeten zijn om de Laub op een veilige manier te kunnen skiën. De flank is redelijk gevoelig voor lawines. Wanneer een lawine hier getriggerd wordt zijn het meestal ook meteen van grote omvang. Deze flank heeft zijn naam niet gestolen. Laub is een oud woord voor lawine.
Hoe dan ook niets aan te doen en op naar de andere twee grootheden uit het lijstje. Het is duidelijk dat het vandaag zal moeten gebeuren. Vanaf morgen wordt er weer slecht weer voorspeld. Aangezien de “Big Five” in hoog alpien terrein liggen boven de boomgrens is het sterk af te raden om ze te skiën bij slechte zichtbaarheid.
We richten onze pijlen op de Steintäli of beter bekend als het luipaard. We steken hiervoor door naar de andere kant van het gebied. De oriëntatie van de flanken daar beloven nog verse poeder, die beter bewaard is gebleven de afgelopen dagen. Het is het lid van de “Big Five” dat vaak wat wordt vergeten. Vandaar de vergelijking met het luipaard. Die laat zich ook zelden zien.
De Steintäli is wat kleiner van formaat in termen van verticale meters (500m) en afstand (2km) vergeleken met de rest. Boven aan de Jochstock Xpress kan je meteen in droppen. Maar Bernie heeft en beter plan voor ons in petto. We doen de vellen aan en klimmen nog door tot aan de kleine Wendestock. Een bergtop van net geen 3000 meter. Goed voor nog 5oo extra verticale meters poederfun!
Na een klein uurtje klimmen komen we boven aan. Onderweg kon je het al voelen dat de poeder hier nog lekker fluffy ligt. De juiste keuze dus om nog verder door te klimmen. Na wat genoten te hebben van het prachtige uitzicht maken we ons gereed voor de afdaling. Save the best for last. We worden getrakteerd op de beste poeder van de trip. Die ligt hier nog op grote stukken onverspoord en tot ver boven de kniën. Het is een prachtige afdaling met op de achtergrond de Engstlensee. Je voelt je vooral ook terug heel klein tussen al dat groot geweld. In Engelberg kan je gerust de term “Big Mountain” gebruiken.
Tegen de late middag staan we terug beneden. Tijd voor lunch. Er is er nog eentje onafgewerkt. Eentje die normaal gezien wel binnen bereik zou moeten liggen: de Sulz of buffel. 700 hoogtemeters en 2,4km lang. De Sulz wordt vooral gekenmerkt door de verschillende opties en flexibiliteit naargelang niveau een voorkeur. Van mellow poederbochten tot couloirs tot cliff drops. Afhankelijk van je wensen ga je voor de kleine Sulz, de midden Sulz of de grote Sulz.
Het terras van het middagmaal doet dienst voor een overleg moment. De temperatuur is intussen alleen maar toegenomen, tot ver boven het vriespunt. De zon heeft al goed haar werk gedaan op de flank en het sneeuwdek verzwaard. Onze gids twijfelt of de omstandigheden nog wel gunstig zijn. Met pijn in het hart moeten we ook de Sulz links laten liggen. Het risico op lawines zou immers te groot zijn en dat is het uiteraard niet waard.
We knallen via de gewone dalafdaling helemaal terug tot in Engelberg. Het verdict: 3 op 5. Dat is niet gebuisd maar ook niet met glans geslaagd. Toch zien we alleen maar brede glimlachen op onze gezichten. Met een lokaal biertje in de hand praten we nog even na over ons “Big Five” avontuur. Het is duidelijk dat dit avontuur indruk heeft gemaakt. Iedereen is voldaan, ondanks dat we 2 van de 5 afdalingen hebben moeten skippen. En dan herinneren we ons de wijze woorden van Geny gisteren: “Meer focus op alles tussen in”. En inderdaad het draait niet om die ene top of het afwerken van dat ene lijstje. Het draait om alles wat je beleeft onderweg.
We verlaten Engelberg met een vol freeride hart. Een plek waar de liefde voor freeriden in de lucht hangt. Letterlijk en figuurlijk. De vele prachtige flanken die we nog konden ontdekken zullen ons vast en zeker in de toekomst terug naar Engelberg leiden. Maar voorlopig houden we met veel voldoening vrede met alles er tussenin.
